He Matapihi Ki Tōku Ao
In this piece monthly contributor sixteen-year-old, Kiringāua shares “He Matapihi Ki Tōku Ao,” a snippet of his life.
Kei ngā mana, kei ngā reo, nei rā te whare o Te Ruahikihiki, nei rā he pakiaka o te kawa o Rahiri, nei rā he raukura o te maunga tītōhea, nei rā he pioke nō Rangaunu e whakamānawa atu nei ki a koutou katoa. Ko Kāi Tahu, ko Ngāpuhi, ko Te Ātiawa, ko Ngāi Takoto ōku iwi.
Ko taku kōrero i tēnei wā e pā ana ki te oranga o te tangata hauā Māori. I taku oranga kua rangona, kua kitea e au te āhua o te whakaweti mai o te tangata. Ko te mea pai, kua nui kē ake ngā hua o taku hauātanga, o taku Māoritanga tēnā i ngā whakapōreareatanga mai. Ko ngā hua kua puta i ēnei āhuatanga ōku ko taku mōhio ki tōku reo, ko ngā mahi hākinakina kua tapeketia au kia tākaro, ko ngā wānanga, ko ngā kura reo me ērā tūmomo kaupapa, ko ngā tūranga waka pai ki waho i ngā toa katoa, me te aha ake, me te aha ake.
Ko ngā whakapōreareatanga kia au ko ngā wā ka tae atu nei au ki ngā tauranga rererangi, ā, ka uru ki ngā kairapu mētara, ā, he mētara nō taku tūru kua pāpāngia au e ngā kaimahi anō nei e kawe pahū ana au ki raro i taku tūru. Tē aro mai rānei ngā kaimahi i te wā e tika ana kia kake atu au ki te waka rererangi, ka whakataruna anō nei tē taea te kite i au.
Ko ētahi atu āhuatanga, ko te whakahuakanga o taku ingoa e aku nēhi, e aku tākuta, e aku kaiako, e wai ake rānei. I te nuinga o te wā ka taea e au te kite, ka taea e au te rongo inā rā e ngana ana te tangata ki te awhina mai ki au, ki te whakahua tika i taku ingoa, ki te pai mai ki au. Ka rangona rānei te māngere, te hōhā o te tangata kāore i te ngana. Ko tāku, mēnā e kauanuanu mai ana he tangata, ka kauanuanu atu au ki a ia, mēnā e whakatīkai mai ana tētahi, ka pērātia hokitia ia. E waimarie ana au i taku ūpoko mārō, i taku whakaaro iti ki tērā hunga. Ki au nei, ki te kore rātou e pai ki au me ōku āhuatanga, ko rātou kē ngā mea ngunu. Kua kore rawa au e tuku mā tērā momo taku ao e whakahaere, māku kē tōku ao e waihanga, e whakahaere.
Ki te taha ki taku Māoritanga, ko te nuinga o ngā āhuatanga kaikiri ka pā atu ki taku Pāpā, he parauri ake nō tōna kiri tēnā i ērā atu o taku whānau. I te tauranga rererangi ko au ka whakatauria nō taku hauā, ko ia ka whakatauria nō te tae o te kiri. I te nuinga o te wā mēnā e whakawetia ana ia, ka haere atu taku Māmā ki a rātou me te whakatika i a rātou. Ka tino rangirua rātou i tēnei wahine toto Māori, kiritea nei te hanga, ā, ka kore rātou e paku whakaaro ko ia taku māmā mēnā e haere ā whānau ana mātou.
Ko ngā āhuatanga rawe o te ū kaha ki tō mātou Māoritanga ko ngā kaupapa mātinitini ka whakahaeretia, ka whai wāhi atu rānei, mātou. He Ika-ā-Whiro aku mātua i Te Panekiretanga o Te Reo, e hia nei ngā kura reo ka whakahaeretia e rāua me ētahi atu i te rautaki reo o taku iwi, o Kāi Tahu, i a ‘Kotahi Mano Kāika, Kotahi Mano Wawata’, kua noho rāua hei kaiwhakamāori mō Te Whare Wānanga o Ōtākou, kua whakahaeretia e rāua tā mātou kapa haka o He Waka Kōtuia, ā, kua tīmatahia tētahi tarahiti hei whakahaere i ēnei kaupapa katoa. He tamaiti au nā rāua, nā reira, kua tōia mātou ko aku tuākana, ko aku tāina ki ēnei kaupapa maha, karekau he whiringa, heoi, e rata pai ana ki a mātou ēnei kaupapa, i te nuinga o te wā kāore he amuamu.
Hei whakakōpani ake, he rangatahi noa au e whai wheako tonu ana i tēnei ao hurihuri. Koinei he matapihi paku ki te ao e noho nei au, nō reira, kei aku whakatamarahi ki te rangi, kei aku whakateitei ki te whenua, tēnei anō te mihi ki a koutou, tēnā koutou katoa.